Droge ogen (Dry Eye Disease of DED) is een aparte klinische aandoening, die wordt gekenmerkt door een reeks klinische tekenen en symptomen. Volgens TFOS DEWS II vat de volgende definitie ons huidige begrip van DED samen:

Droge ogen-syndroom is een multifactoriële aandoening van het oogoppervlak, gekenmerkt door verlies van traanfilmhomeostase en oculaire symptomen, waarbij de instabiliteit en hyperosmolariteit van de traanfilm, ontsteking, laesies van het oogoppervlak en neurosensorische afwijkingen een etiologische rol spelen.¹

Hyperosmolariteit als hoofdverdachte

Een centraal fenomeen dat onveranderd deel uitmaakt van de pathofysiologie van DED, is dat door verdamping lacrimale hyperosmolariteit ontstaat, wat de ontstekingscyclus bestendigt.

Er is ook aangetoond dat deze osmolariteitsvariatie (vooral bij patiënten met een ernstige vorm van droge ogen) een factor was die de keratometrische metingen en dus de meting van de sterkte van implantaatlenzen kan beïnvloeden.

Een onderzoek door Dr. Epitropulos gaf inderdaad aan dat patiënten met hyperosmolariteit een grotere variabiliteit vertoonden in hun keratometrische metingen tussen twee pre-operatieve bezoeken, vergeleken met de groep met normale osmolariteit.²

Op die manier varieerde de dioptrie van de implantaatlens bij 10% van de ogen met hyperosmolariteit met meer dan 0,5 Dioptrie.²

Anderzijds bleek uit de studie dat 17% van de ogen met hyperosmolariteit (> 310 mOsm / l) een variatie vertoonde van meer dan één dioptrie bij keratometrische metingen (cilinder) tussen twee pre-operatieve bezoeken.²

Bovendien bevestigde een studie van Dr. Eldridge deze trend door aan te tonen dat niet-gecorrigeerde gezichtsscherpte (UCVA) bij patiënten met hyperosmolariteit significant slechter was dan die van patiënten met normale osmolariteit en 3 maanden na LASIK. Dit zou bevestigen dat hyperosmolariteit de oorzaak zou kunnen zijn van een ‘refractive surprise’ in de postoperatieve fase.³

Dit is des te opmerkelijker omdat deze variabiliteit een belangrijk element is van de pathologie van droge ogen. Als we de osmolariteit meten bij patiënten met een milde tot ernstige vorm, zullen we zien dat niet alleen de waarden verschillen, maar ook dat de variabiliteit in de metingen toeneemt (zie onderstaande diagram).⁴

Een eenvoudige test: meibografie

Volgens Dr. Carones, directeur van een chirurgisch centrum in Milaan, geeft een osmolariteitstest concrete, reproduceerbare resultaten. Die kunnen we delen met patiënten om diagnoses uit te leggen en de resultaten van de behandeling door de tijd op te volgen. Vanuit het oogpunt van de patiënt hebben de cijfers altijd een grotere en directere impact dan de subjectieve mening van een arts, zelfs de meest ervaren.⁵

Concrete cijfers en afbeeldingen helpen droge ogen te verklaren aan patiënten. Ze kunnen duidelijk zien dat hun metingen niet binnen de normale waarden vallen voor een bepaalde test, of zien dankzij de meibografie dat de Meiboomklieren onvoldoende of niet werken. Dit is soms een opluchting voor patiënten die last hebben van droge ogen en weinig hulp hebben gekregen. Voor asymptomatische patiënten bieden objectieve testen het bewijs dat ze een probleem hebben.

Refractieve laserchirurgie

Dit is vooral belangrijk voor patiënten die refractieve laserchirurgie overwegen. Chirurgie vermindert de productie en kwaliteit van de traanfilm. Daarom is het essentieel dat we de tijd nemen om droge ogen te behandelen vóór de operatie om symptomen na de operatie te voorkomen. Op basis van deze objectivering merken we op dat de patiënt meer therapietrouw is, omdat hij zijn waarden letterlijk wilt zien verbeteren.

Dr. Carones besefte zo dat er bij veel meer patiënten dan gedacht sprake was van droge ogen en er zo meer precieze en coherente dioptrieberekeningen konden gemaakt worden. Zo werden postoperatieve DED-problemen vermeden, door rekening te houden met de pre-operatieve situatie.

Osmolariteit meten is weten

Er bestaat een diagnostisch testapparaat voor de kwantitatieve meting van osmolariteit (de concentratie van actieve deeltjes opgelost in oculaire weefseloplossing bij gezonde patiënten en patiënten met droge ogen). Het is uitsluitend bedoeld voor professioneel in vivo diagnostisch gebruik.

Zo kan men snel en eenvoudig de traanfilmosmolariteit bepalen, met behulp van metingen van de impedantie van de zoutconcentratie van de extracellulaire vloeistof in het ooglidweefsel.

Na enkele seconden contact met het ooglidweefsel, wordt een kwantitatief lacrimaal osmolariteitstestresultaat weergegeven op het LCD-scherm.

Bronnen

1. J.P. Craig et al. TFOS DEWS II Definition and Classification Report. The Ocular Surface. 2017 (15): 276-283
2. A.T. Epitropoulos et al. Effect of tear osmolarity on repeatability of keratometry for cataract surgery planning. J. of Catar. and Refrac. Surg. 2015(41):1672-1677
3. Eldridge D, Donnenfeld E, Burr T, et al. Presurgical hyperosmolarity predicts refractive outcomes. Association for Research in Vision and Ophthalmology; 2012 May 6-9; Fort Lauderdale, FL.
4. Nochez Y, et al. Evaluation of tear film quality with a double-pass scattering index. ARVO E-Abstract 3754, 2011.
5. Carones F. Advantages of dry eye disease testing for all pre-surgery patients. Opthalmolgy Times Europe – Cornea – October 2017: 38-39 – www.oteurope.com