In het lichaam wordt een continue strijd gevoerd tussen essentiële omega-3 (ω-3) en omega-6 (ω-6) vetzuren om de enzymen te verwerven die hun metabolisme reguleren en op die manier eicosanoïden te produceren die de systemische ontstekingsreactie moduleren. Eicosanoïden, afgeleid uit ω-6, bevatten prostaglandine-E2 (PGE2), thromboxane-A2 en leukotriene-B4, die allen inflammatoir zijn.

Terwijl de meeste ω-6 eicosanoïden ontstekingsbevorderend zijn¹, leidt het GLA metabolisme (afgeleid van linolzuur) tot de productie van prostaglandine-E1 (PGE1) en tromboxanen-A1, die op hun beurt anti-inflammatoir zijn¹. De potentiële effecten van ω-6 vetzuren op ontstekingen zijn complex. ω-3 vetzuren met lange keten (verantwoordelijk voor de productie van ontstekingsremmende eicosanoïden zoals resolvines en protectinen)² verstoren het prostaglandine metabolisme. Bijgevolg kan gesteld worden dat de relatieve verhouding ω-3/ω-6 in het bloed een invloed uitoefent op de ontstekingsbalans in het lichaam¹.

In de hedendaagse samenleving heeft het huidige dieet een wijziging teweeg gebracht in de balans van ω-6/ω-3 in het lichaam, om op die manier ook het evenwicht van de ontstekingsbevorderende cytokines te wijzigen³. In ontwikkelde landen bedraagt de verhouding ω-6/ω-3 gewoonlijk 15:1, terwijl 4:1⁴ in theorie de ideale verhouding is.

Dit verklaart ten dele de toegenomen wetenschappelijke interesse om te kunnen aantonen dat de inname van ω-3 de verhouding ω-6/ω-3 verkleint en systematische anti-inflammatoire effecten veroorzaakt. Deze effecten zijn gunstig in het geval van DED (Dry Eye Disease).

Basic Science Studies

Het is bekend dat Omega-3 een brede waaier aan systemische ontstekingsremmende effecten bezit, waaronder de afremming van de productie van inflammatoire cytokines (zoals IL-1, IL-2 en TNF-α )^5,6,7 alsook de proliferatie van T^8,9 lymfocyten tegen gaat. Dit zijn allemaal processen die betrokken zijn bij droge ogen.

Diverse laboratoriumonderzoeken tonen aan dat een verrijking met vetzuren veranderingen in de traanklier veroorzaakt en op die manier dus een effect uitoefent op het oogoppervlak bij farmacologisch geïnduceerde DED modellen.^10-15

Observationele studie bij mensen

Een hogere inname van ω-6/ω-3 kan eveneens gelinkt worden aan een verhoogd risico op DED (≥ 15:1 versus <4:1, odds ratio: 2.51, 95% CI: 1.13, 5,58, p = 0,01)¹⁶. Bovendien werd aangetoond dat mensen bij wie DED vastgesteld werd over een verhoogde ω-6/ω-3-verhouding in de traanlipiden beschikken, in combinatie met een verhoogde traanfilm dysfunctie en hoornvliesverkleuring¹⁷. Verder werd -bij vrouwen met het syndroom van Sjögren^18,19– het verband aangetoond tussen de opnamehoeveelheid van ω-3 enerzijds, en de polariteit van de lipiden van de Meiboom klieren anderzijds.

Omega-3 Index

Net als in cardiologie lijkt het erop dat de verhouding tussen ω-6 en ω-3 een voorname rol speelt. Net daarom is het belangrijk om de Omega-3 Index en bijgevolg de ω-6/ω-3 verhouding in het bloed te bepalen.

De Omega-3 Index weerspiegelt de relatieve hoeveelheid EPA/DHA in de rode bloedcellen en wordt uitgedrukt als een percentage van de totale hoeveelheid aanwezige vetzuren. Deze Index is eigenlijk zeer eenvoudig te vatten: wanneer EPA/DHA bijvoorbeeld in 8% van alle vetzuren in het bloed teruggevonden wordt spreken we van een Omega-3 Index van 8%.

De Index bepaalt de concentratie EPA/DHA Omega-3 in het bloed, belangrijke parameters voor de gezondheid van het hart, de hersenen, de gewrichten en de ogen.

Het bepalen van deze Omega-3 Index kan eenvoudig gebeuren door slechts een paar druppels bloed op een papierstrip te verzamelen (www.omegametrix.eu). Deze test kan tot slot aangewend worden om de evolutie van de Omega-3 niveaus in het bloed op te volgen en bijgevolg ook om het effect van een inname van Omega-3 te meten.

Lees meer

---

1. Calder PC. N-3 polyunsaturated fatty acids and inflammation: from molecular biology to the clinic. Lipids 2003;38(4):343e52.
2. Serhan CN, Petasis NA. Resolvins and protectins in inflammation resolution. Chem Rev 2011;111(10):5922e43.
3. Simopoulos AP. Evolutionary aspects of diet: the omega-6/omega-3 ratio and the brain. Mol Neurobiol 2011;44(2):203e15. [827]
4. Simopoulos AP. The importance of the ratio of omega-6/omega-3 essential fatty acids. Biomed Pharmacother 2002;56(8):365e79.
5. Endres S, Ghorbani R, Kelley VE, Georgilis K, Lonnemann G, van der Meer JW, et al. The effect of dietary supplementation with n-3 polyunsaturated fatty acids on the synthesis of interleukin-1 and tumor necrosis factor by mononuclear cells. N Engl J Med 1989;320(5):265e71.
6. Meydani SN, Endres S, Woods MM, Goldin BR, Soo C, Morrill-Labrode A, et al. Oral (n-3) fatty acid supplementation suppresses cytokine production and lymphocyte proliferation: comparison between young and older women. J Nutr 1991; 121:547e55.
7. Khan NA, Yessoufou A, Kim M, Hichami A. N-3 fatty acids modulate Th1 and Th2 dichotomy in diabetic pregnancy and macrosomia. J Autoimmun 2006;26(4):268e77.
8. Purasiri P, Mckechnie A, Heys SD, Eremin O. Modulation in vitro of human natural cytotoxicity, lymphocyte proliferative response to mitogens and cytokine production by essential fatty acids. Immunology 1997;92(2): 166e72.
9. Zurier RB, Rossetti RG, Seiler CM, Laposata M. Human peripheral blood T lymphocyte proliferation after activation of the T cell receptor: effects of unsaturated fatty acids. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids 1999;60(5e6):371e5.
10. Hampel U, Krüger M, Kunnen C, Garreis F, Willcox M, Paulsen F. In vitro effects of docosahexaenoic and eicosapentaenoic acid on human Meibomian gland epithelial cells. Exp Eye Res 2015; 140:139e48.
11. Liu Y, Kam WR, Sullivan DA. Influence of Omega 3 and 6 Fatty Acids on Human Meibomian Gland Epithelial Cells. Cornea 2016;35(8):1122e6.
12. Schnebelen C, Viau S, Gregoire S, Joffre C, Creuzot-Garcher CP, Bron AM, et al. Nutrition for the eye: different susceptibility of the retina and the lacrimal gland to dietary omega-6 and omega-3 polyunsaturated fatty acid incorporation. Ophthalmic Res 2009;41(4):216e24.
13. Viau S, Maire MA, Pasquis B, Gregoire S, Acar N, Bron AM, et al. Efficacy of a 2-month dietary supplementation with polyunsaturated fatty acids in dry eye induced by scopolamine in a rat model. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol 2009;247(8):1039e50.
14. Rashid S, Jin Y, Ecoiffier T, Barabino S, Schaumberg DA, Dana MR. Topical omega-3 and omega-6 fatty acids for treatment of dry eye. Arch Ophthalmol 2008;126(2):219e25.
15. Li Z, Choi JH, Oh HJ, Park SH, Lee JB, Yoon KC. Effects of eye drops containing a mixture of omega-3 essential fatty acids and hyaluronic acid on the ocular surface in desiccating stress-induced murine dry eye. Curr Eye Res 2014;39(9):871e8.
16. Miljanovic B, Trivedi KA, Dana MR, Gilbard JP, Buring JE, Schaumberg DA. Relation between dietary n-3 and n-6 fatty acids and clinically diagnosed dry eye syndrome in women. Am J Clin Nutr 2005; 82:887e93.
17. Walter SD, Gronert K, McClellan AL, Levitt RC, Sarantopoulos KD, Galor A. u- 3 Tear Film Lipids Correlate With Clinical Measures of Dry Eye. Invest Ophthalmol Vis Sci 2016;57(6):2472e8.
18. Sullivan BD, Cermak JM, Sullivan RM, Papas AS, Evans JE, Dana MR, et al. Correlations between nutrient intake and the polar lipid profiles of Meibomian gland secretions in women with Sj€ogren’s syndrome. Adv Exp Med Biol 2002;506(Pt A):441e7.
19. Macsai MS. The role of omega-3 dietary supplementation in blepharitis and Meibomian gland dysfunction (an AOS thesis). Trans Am Ophthalmol. Soc. 2008; 106:336e56.
20. Brandon H. Hidaka, Shengqi Li, Katherine E. Harvey, Susan E. Carlson, Debra K. Sullivan, Bruce F. Kimler, Carola M. Zalles and Carol J. Fabian DOI: 10.1158/1940-6207.CAPR-14-0351 Published May 2015